İskandinavya ülkelerinden İsveç’te maymun çiçeği vakası görüldü. İsveç Sağlık ve Sosyal İşler Bakanı Jakob Forssmed, “Bugün öğleden sonra İsveç’te, Clade I türü ağır bir Mpox vakası tespit edildi” dedi.
İsveç Kamu Sağlık Ajansı’ndan yapılan açıklamada, virus tespit edilen kişiye hastalığın Afrika’da bulaştığı belirtildi.
Maymun Çiçeği Virüsü kapmış bir kişi, başkalarına bulaşmayı önlemek için bazı önlemler almalıdır.
Maymun Çiçeği Virüsü ile uyumlu döküntüleriniz varsa test yaptırılması önerilir. Mpox hastası birisiyle temasa geçtiyseniz, test yaptırmadan önce bir sağlık kuruluşuna danışmanız gerekebilir.
Sadece bir sağlık hizmeti sağlayıcısı Maymun Çiçeği Virüsü testi isteyebilir. Hastadan alınan bir örnek test için laboratuvara gönderilir. Test edilecek örnek döküntülerden alınır. Birden fazla lezyondan çubuk örneği ile alınabilir. Bu sürüntü alma işlemi rahatsız edici olabilir ancak hastalığın tespiti için gereklidir. Sonuçlar genellikle birkaç gün içerisinde belli olur.
Mpox’a neden olan virüs, çiçek hastalığına neden olan virüsle ilişkilidir. Geliştirilen JYNNEOS aşısı, maymun çiçeği ve çiçek hastalığına karşı koruma sağlamak için geliştirilen 2 dozluk bir aşıdır. İkinci doz, ilk dozdan 4 hafta sonra uygulanır. Maymun Çiçeği Virüsü olan biriyle temaslıysanız bu aşıyı yaptırmanız önerilir.
Görülen en yaygın yan etkiler aşının yapıldığı yerde ağrı, kızarıklık ve kaşıntıdır. Ayrıca ateş, baş ağrısı, yorgunluk, mide bulantısı, titreme ve kas ağrıları da yaşanabilir. Bazı kişilerde aşılama yapılan bölgede cilt rengi değişimi söz konusu olabilir.
Maymun Çiçeği Virüsü, Mpox’lu birinin kullanımından sonra dezenfekte edilmemiş nesneler, kumaşlar ve yüzeylerle temas yoluyla herkese yayılabilir. Giysiler, yatak takımları, havlular ve tüm diğer kişisel eşyalar buna dahildir.
Kuluçka süresi 3-17 gün olan bu hastalıkta, kuluçka süresi boyunca herhangi bir belirti görülmez ve kişi kendini iyi hissedebilir. Meydana gelen döküntüler sivilce ve kabarcık gibi görülebilir. Bu döküntüler ağrılı veya kaşıntılı olabilir. Vücudun birçok yerinde görülebilir. Döküntüler iyileşmeden önce kabuklaşma da dahil olmak üzere pek çok aşamalardan geçecektir.
Tipik olarak ilk önce ateş, kas ağrıları ve boğaz ağrısı görülür. Mpox döküntüsü yüzde başlar ve vücuda yayılır, avuç içlerine ve ayak tabanlarına kadar uzanır ve 2-4 hafta boyunca aşamalar halinde gelişir. Kabuklanmadan önce merkeze doğru çöker. Daha sonra kabuklar düşer.
Mpox’lu kişi, semptomlar başladığı andan itibaren döküntü tamamen iyileşene ve yeni bir deri tabakası oluşana kadar hastalığı başkalarına bulaştırabilir. Bu virüsün yayıldığı bölgelerde, yeni veya açıklamayan döküntüleri olan kişilerin bir sağlık kuruluşuna başvurması tavsiye edilmektedir.
Afrika Maymun Çiçeği Virüsü belirtileri görülmeden önce cevaplanması gereken ilk soru, Maymun Çiçeği belirtileri kaç günde çıkar sorusudur. Genellikle bir hafta içinde başlayan semptomlara neden olur. Maruziyet derecesine göre belirti gösterme süresi 21 güne kadar uzayabilir. Semptomlar genellikle 2-4 hafta arasında sürer. Bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ise bu süre uzayabilir.
Mpox semptomları kendisini grip benzeri gösteriyorsa muhtemelen 1-4 gün arasında döküntüler ortaya çıkar. Maymun Çiçeği Virüsü’ne sahip olan kişilerde genellikle ellerde, ayaklarda, göğüste, yüzde, ağızda veya penis, testisler, labia ve vajina ve anüs gibi genital bölgelerin yakınında bulunabilen bir döküntü meydana gelir.
Maymun Çiçeği Virüsü insandan insana bulaşabilir. Mpox enfekte kişilerle temas yoluyla yayılabilir. Ayrıca enfekte hayvanlarla doğrudan temas ve kirlenmiş malzemelerle doğrudan temasla yayılması söz konusu olabilir.
Dokunma, öpüşme ve cinsel yollarla da bulaşabilen Maymun Çiçeği Virüsü doğmamış çocukları da etkileyebilir. Hamileler virüsü doğmamış bebeklerine geçirebilirler.
Maymun Çiçeği ya da Mpox hastalığında bulaşıcılık, ağız veya genital bölge gibi cilt bölgeleri veya diğer lezyonlarla doğrudan temas yoluyla gerçekleşebilir. Enfekte bir kişi; konuşurken, nefes alırken bu virüsü bulaştırabilir. Ten tene temasla da bulaşıcılık ortaya çıkabilir. Virüs daha sonra vücuda kırık deri, mukozal yüzeyler (örneğin oral, faringeal, oküler, genital, anorektal) veya solunum yoluyla girer. Birden fazla cinsel partneri olan kişiler daha fazla risk altındadır.
Mpox (Maymun Çiçeği), Orthopoxvirus cinsinin bir türü olan maymun çiçeği virüsünün neden olduğu bir viral hastalıktır. Vücutta ağrılı bir döküntüye sebep olur, lenf düğümleri ve ateşle kendisini gösterebilir. Mpox, hayvanlar ve insanlar arasında yayılabileceği anlamına gelen zoonotik bir hastalıktır. Orta ve Batı Afrika’nın bazı bölgelerinde endemiktir. Maymun Çiçeği Virüsü, bu bölgelerde yaşayan küçük kemirgenlerde, maymunlarda ve diğer memelilerde bulunmuştur. Bu nedenle Maymun Çiçeği ismi verilmiştir.
Maymun Çiçeği Virüsü ilk olarak Afrika’da değil bir kuzey ikliminde keşfedildi. Danimarka’da araştırma amaçlı tutulan maymunlarda tespit edilen bu virüs insanlarda ilk olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görüldü.
Maymun Çiçeği Virüsü Klad I ve Klad II olmak üzere iki türü vardır. Peki bunlar ne anlama geliyor? Klad I daha ciddi hastalıklara ve ölüme neden olur. Afrika’da yaşanan bazı salgınlarda hastaların yüzde 10’unda ölüm meydana gelmiştir. Klad I türü Maymun Çiçeği Virüsü genellikle Orta Afrika’da görülür.
Batı Afrika’ya özgü olan Klad II türü ise Afrika’da başlayan küresel salgına neden olmuştur. Klad II türündeki enfeksiyonlar daha az şiddetlidir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) maymun çiçeği virüsünün yayılmasını “uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu” olarak tanımasının ardından virüsün yol açtığı hastalık merak konusu oldu. DSÖ, hastalığın hızla yayıldığını ve yüksek ölüm oranına sahip olduğunu açıkladı.
Maymun çiçeği virüsü 13’ü Afrika olmak üzere şu ana kadar 16 ülkede görüldü. 13 Afrika ülkesinde vaka sayısı 17 bin 541 olurken, hastalığa bağlı 517 ölüm kaydedildi.
Bu ülkeler Güney Afrika, Kenya, Ruanda, Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Burundi, Orta Afrika Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Kamerun, Nijerya, Fildişi Sahili, Gana ve Liberya.
Afrika CDC’ye göre, 13 Afrika ülkesinde vaka sayısı 17 bin 541 olurken hastalığa bağlı 517 ölüm kayıtlara geçti. Temmuz sonu itibarıyla 2023’ün aynı dönemine kıyasla vaka sayılarında yüzde 160’lık bir artış görüldü.
Maymun çiçeği virüsünden kaynaklı ölümlerin yüzde 97’si Kongo Demokratik Cumhuriyetinde gerçekleşti.
Kaynak : Dünya Yeni Bir Pandemi Eşiğinde | Maymun Çiçeği Virüsü
14 Ağustos 2024’te Dünya Sağlık Teşkilatı tarafından gerçekleştirilen Acil Durum Komitesi Toplantısı’nın ardından M çiçeği (mpox) hastalığının uluslararası öneme sahip bir halk sağlığı acil durumu oluşturduğu açıklanmıştır.
Özellikle Afrika kıtasında görülen M çiçeği (mpox) hastalığı vakasına Türkiye’de 2024 yılında rastlanmamıştır. Ülkemizde henüz herhangi bir kısıtlama veya ek tedbir ihtiyacı bulunmamaktadır.
Bakanlığımızca gerekli çalışmalar yürütülmekte, bilim kurulumuz ve sağlık altyapımızla süreç hassasiyetle takip edilmektedir.
Güncel bilgiler kamuoyunun bilgisine sunulacaktır.
Kaynak : Sağlık Bakanlığı’ndan Maymun Çiçeği (Mpox) Hastalığına İlişkin Açıklama
